Αλλεργία

Αλλεργία

Ορολογία

Η αλλεργία είναι ένα φαινόμενο γνωστό από την αρχαιότητα, που στις μέρες μας παίρνει συνεχώς και μεγαλύτερη έκταση. Απασχολεί και επηρεάζει την ποιότητα της ζωής εκατομμύρια ανθρώπων. Για να μπορέσουμε να μελετήσουμε το φαινόμενο της αλλεργίας, καλό θα ήταν σε πρώτη φάση να εξοικειωθούμε με την ορολογία της αλλεργίας. Η ελληνική γλώσσα μας βοηθάει πολύ σε αυτό.

Αλλεργία: Προέρχεται από τη λέξη «άλλος» και τη λέξη «έργο». Σημαίνει το «λάθος έργο» και σηματοδοτεί την μη φυσιολογική και μη αναμενόμενη αντίδραση του οργανισμού, απέναντι σε ακίνδυνες ουσίες του περιβάλλοντος.

Ατοπία: Προέρχεται από το στερητικό-α και τη λέξη: «τόπος». Ουσιαστικά υποδεικνύει την παράλογη προδιάθεση του οργανισμού να εμφανίσει αλλεργίες.

Αναφυλαξία: Προέρχεται από το στερητικό-α και τη λέξη «φύλαξις». Δηλώνει την σοβαρή αλλεργική αντίδραση, που μπορεί να παρουσιάσει ο οργανισμός. Αντίδραση που δυνητικά μπορεί να είναι ακόμα και επικίνδυνη για τη ζωή.

Ανοσιακή απόκριση: Προέρχεται από το στερητικό-α και τη λέξη: «νόσος». Πρόκειται για μηχανισμό άμυνας του οργανισμού, που ενεργοποιείται όταν εισέλθει στον οργανισμό κάποια «ξένη» προς αυτόν ουσία. Στόχος της είναι η εξουδετέρωση του πιθανού κινδύνου, ώστε να μην νοσήσει ο οργανισμός.

Αντιγόνα: Είναι η ουσία ή ο μικροργανισμός ο οποίος, όταν εισέλθει στον οργανισμό προκαλεί την ανοσιακή απόκρισή του. Μπορεί να είναι ιός, μικρόβιο, χημική ουσία ή τοξίνη. Στην περίπτωση της αλλεργίας ονομάζεται αλλεργιογόνο.

Αντισώματα: Είναι τα μόρια που δημιουργεί ο οργανισμός, όταν εκτίθεται σε κάποιο αντιγόνο. Ο ρόλος των αντισωμάτων είναι να ενωθούν με τα εισερχόμενα αντιγόνα και να επιτύχουν την καταστροφή ή τον έλεγχο των συγκεκριμένων αντιγόνων.

Μηχανισμός της αλλεργίας

Ένας οργανισμός για να εμφανίσει αλλεργία συνήθως πρέπει να έχει ατοπία. Πρέπει δηλαδή να έχει την κληρονομική προδιάθεση για την εκδήλωση αλλεργικών αντιδράσεων. Η ατοπία ενός οργανισμού προκαθορίζεται από πολλά και διαφορετικά γονίδια, με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολο να προκαθορίσουμε σε ποιόν άνθρωπο ή έναντι σε ποιόν παράγοντα θα εμφανίσει κάποιος αλλεργία.

Από την στιγμή που υπάρχει ατοπία, η έκθεση σε κάποιον αλλεργιογόνο παράγοντα θα προκαλέσει ευαισθητοποίηση. Θα θέσει δηλαδή σε κίνηση τον ανοσιακό μηχανισμό του ανθρώπου και θα παραχθούν ειδικά IgE αντισώματα, έτσι ώστε ο οργανισμός να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την επόμενη έκθεση στο συγκεκριμένο αλλεργιογόνο.

Την επόμενη φορά που ο οργανισμός θα έρθει σε επαφή με το αλλεργιογόνο (στην πραγματικότητα αυτό μπορεί να συμβεί και μετά από πολλές επαφές με το αλλεργιογόνο) θα προκληθεί αλλεργία.

Ανάλογα με τη μορφή του αλλεργιογόνου και την πύλη εισόδου στο σώμα, η αλλεργία μπορεί να προκαλέσει:

• Ρινίτιδα: φτέρνισμα, καταρροή, μπούκωμα στη μύτη.
• Άσθμα: βήχα και δύσπνοια.
• Επιπεφυκίτιδα: φαγούρα κοκκινίλα και δάκρυσμα των ματιών .
• Δερματικές αντιδράσεις: φαγούρα, κοκκινίλα, καντήλες, αγγειοοίδημα.
• Αντιδράσεις από το πεπτικό σύστημα:  ναυτία, έμετο, πόνο στην κοιλιά , διάρροια.
• Αναφυλαξία: που στην πιο απλή μορφή της εκδηλώνεται με έναν συνδυασμό από τα παραπάνω συμπτώματα, ενώ στην βαρύτερη μορφή της (αναφυλακτικό shock) μπορεί να προκαλέσει πτώση της πίεσης, ταχυκαρδία, διαταραχές στην όραση, ζάλη και λιποθυμία. Το αλλεργικό shock αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς.

Συνήθη αλλεργιογόνα

Οι πιο συνήθης ουσίες που μπορεί να δημιουργήσουν αλλεργία σε έναν άνθρωπο είναι:

• Τα ακάρεα: μικρά ζωύφια,  μη ορατά στο γυμνό μάτι, που φωλιάζουν στα μάλλινα ρούχα, στα στρώματα, στα χαλιά και στα βιβλία.
• Οι κόκκοι της γύρης: εξαιτίας των οποίων η άνοιξη είναι η εποχή με την μεγαλύτερη έξαρση αλλεργίας στον πληθυσμό. Το περδικάκι, κάποια αγρωστώδη  και η γύρη της ελιάς είναι πολύ συνηθισμένα αλλεργιογόνα.
• Κάποιοι μύκητες της ατμόσφαιρας: όπως το Cladosporium, η Alternaria  και ο Aspergilus.
• Επιθήλια ζώων: κυρίως των οικιακών ζώων, του  σκύλου και της γάτας.
• Κάποια φάρμακα: όπως οι αντιβιώσεις και τα σκιαγραφικά.
• Ορισμένες τροφές: αυτές που έχουν την ικανότητα να προκαλούν πιο συχνά ευαισθητοποίηση είναι οι πρωτεΐνες του γάλατος ,το ασπράδι του αυγού , το ψάρι, οι ξηροί καρποί, τα οστρακοειδή και κάποια φρούτα όπως η φράουλα.
• Τα δηλητήρια εντόμων: οι μέλισσες, οι σφίγγες και οι αράχνες ευθύνονται για μεγάλο αριθμό εκδήλωσης αλλεργικών συμπτωμάτων και αναφυλαξίας.
• Καλλυντικά προϊόντα: ιδιαίτερα αυτά που δεν είναι δερματολογικά ελεγμένα. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να δοκιμάζουμε τα καλλυντικά σε μια μικρή περιοχή του δέρματος, πριν προχωρήσουμε σε ευρεία χρήση.
• Ορισμένες ουσίες που προορίζονται για επαγγελματική χρήση: ενδεικτικά παραδείγματα είναι οι βαφές των αυτοκινήτων, τα υλικά που χρησιμοποιούνται στο λουστράρισμα των επίπλων, οι βαφές των μαλλιών, ακόμα και ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή αρτοσκευασμάτων.

Παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για την εμφάνιση αλλεργίας

Έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι η κληρονομικότητα είναι από τους βασικούς παράγοντες που ευθύνονται για την εμφάνιση αλλεργίας σε ένα άνθρωπο. Μελέτες δείχνουν πως η πιθανότητα να εμφανίσει  αλλεργία ένα άτομο του οποίου ο ένας γονιός έχει αλλεργία, είναι 25-30%. Το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 60-75% όταν και οι δύο γονείς είναι αλλεργικοί.

Πέραν όμως της κληρονομικότητας, ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η ατμοσφαιρική ρύπανση επιβαρύνουν την εμφάνιση των αλλεργιών. Φαίνεται πως η συνεχής έκθεση στους ρυπογόνους παράγοντες που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα, «μπερδεύει» τον οργανισμό μας, με αποτέλεσμα να στρέφεται ενάντια σε απόλυτα φυσιολογικούς και ακίνδυνους παράγοντες. Για παράδειγμα, η αλλεργία στην γύρη είναι πολύ λιγότερο διαδεδομένη στους ανθρώπους που ζουν στην ύπαιθρο,  παρά στους ανθρώπους των μεγαλουπόλεων!

Η χρήση χημικών προσθέτων και συντηρητικών στις τροφές μας έχει ακριβώς τα ίδια αποτελέσματα και αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης τροφικής αλλεργίας.

Η ζωή στην πολυκατοικία παίζει και αυτή το ρόλο της. Τα σπίτια δεν αερίζονται, όπως θα έπρεπε, τα ρούχα και τα σκεπάσματα δεν λιάζονται, τα κλιματιστικά δεν ανανεώνουν τον αέρα με φυσικό τρόπο. Το αποτέλεσμα είναι να βρίσκουν τα ακάρεα και οι μύκητες ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης. Το κάπνισμα μέσα στους κλειστούς χώρους του σπιτιού μας επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τις συνθήκες.

Τέλος, ο μητρικός θηλασμός έχει περιοριστεί, με αποτέλεσμα να μην παρέχεται η ίδια προστασία στο νεογέννητο, όπως παλιότερα.

Συμβουλές

Η γνώση είναι δύναμη. Πρέπει να γνωρίζουμε αν έχουμε αλλεργία και σε ποιον ή ποιους παράγοντες έχουμε. Με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων θα ήταν καλό να επισκεφτούμε τον αλλεργιολόγο. Κάποιες εξετάσεις και τα τεστ αλλεργίας μπορεί να μας βοηθήσουν να κρίνουμε την βαρύτητα της κατάστασης και να βρούμε τους παράγοντες που μας επιβαρύνουν.

Αποφεύγουμε τις κακοτοπιές. Αν γνωρίζουμε το αλλεργιογόνο που είναι υπεύθυνο για την εμφάνιση της αλλεργίας που μας ταλαιπωρεί, απλά αποφεύγουμε την έκθεσή μας σε αυτό. Για παράδειγμα, αν έχω αλλεργία στα ψάρια, θα αποφύγω, όσο και αν το θέλω, την επίσκεψη στην ψαροταβέρνα.

«Των φρονίμων τα παιδιά, πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Έτσι, αν έχω αλλεργία στο τσίμπημα της μέλισσας, έχω μαζί μου πάντα τα απαραίτητα φάρμακα για την αντιμετώπιση του αλλεργικού shock. Αντίστοιχα, αν έχω αλλεργία στη γύρη, πριν φύγω την άνοιξη για σαββατοκύριακο στο Πήλιο, βάζω στην βαλίτσα μου τα αντιαλλεργικά που μου έχει προτείνει ο γιατρός.

Επιστροφή στην φύση ή καλύτερα στον πιο φυσικό τρόπο ζωής. Σταματώ το κάπνισμα, θα κάνει καλό σε μένα , αλλά και στους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά μου. Επιλέγω όσο το δυνατόν πιο φυσικές τροφές, με λιγότερα συντηρητικά και χρωστικές. Περιορίζω την χρήση του κλιματιστικού και αερίζω συνεχώς το σπίτι και τα κλινοσκεπάσματα. Χρησιμοποιώ φυσικά προϊόντα.

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στο site μας, συμπεριλαμβανομένων τυχόν συμβουλών και συστάσεων, αποτελούν προσφορά υπηρεσίας και παρέχονται ως γενικό εκπαιδευτικό βοήθημα. Παρά την προσεκτική απόκτηση και διάθεση των πληροφοριών, δεν αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη και δεν εγγυόμαστε για την ορθότητα, την πληρότητα και την επικαιρότητα των πληροφοριών που παρατίθενται στην ιστοσελίδα μας. Οι πληροφορίες αυτές δεν αντικαθιστούν την παροχή συμβουλών σε προσωπικό επίπεδο, δεν προορίζονται ως ιατρικό βοήθημα ή ως οδηγός υγείας και δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν για ιατρική διάγνωση ή θεραπεία σε οποιοδήποτε ατομικό πρόβλημα. Δεν έχουν στόχο να αντικαταστήσουν τις επαγγελματικές συμβουλές και υπηρεσίες που παρέχονται από επαγγελματίες υγείας, που είναι εξοικειωμένοι με το ατομικό ιστορικό σας.

Αποκλείονται οι οποιεσδήποτε αξιώσεις ευθύνης έναντι μας σχετικά με ζημιές υλικής ή ηθικής φύσεως που προκαλούνται από τη χρήση ή την μη χρήση των διατιθέμενων πληροφοριών, ή αντίστοιχα από τη χρήση ανακριβών ή ελλιπών πληροφοριών, εφόσον από πλευράς μας δεν υπάρχει αποδεδειγμένα πρόθεση ή βαριά αμέλεια.

Να συμβουλεύεστε πάντα τον γιατρό σας ή οποιονδήποτε άλλον επαγγελματία υγείας, για οποιοδήποτε θέμα υγείας.  Η χρήση αυτού του δικτυακού τόπου από εσάς υπόκειται σε πρόσθετες τυχόν διατάξεις αποποίησης ευθυνών και προειδοποιήσεις που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο.

Σύνταξη: Παπαγιαννόπουλος Ιωάννης